Warszawa 05.12.2024 r.
W dniu 22 listopada 2024 r. odbyło się posiedzenie grupy roboczej „Mleko i produkty mleczne” Copa-Cogeca, w którym wzięła udział ekspertka Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych, Dorota Grabarczyk z Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Podczas spotkania omawiane były głównie tematy dotyczące: sytuacji rynkowej w poszczególnych państwach członkowskich, chińskiego dochodzenia antysubsydyjnego w sprawie unijnego sektora mleczarskiego, sytuacji sanitarnej w UE oraz ochrony zwierząt podczas transportu.
Sytuacja rynkowa sektora mleczarskiego
Skup mleka w Unii Europejskiej, w okresie styczeń – wrzesień 2024 był o 0,5% wyższy niż w analogicznym okresie 2023 roku. Wzrost skupu odnotowano między innymi na Węgrzech, w Estonii, Francji i Polsce. Wzrost skupu o 1,9% zanotowano także w Australii (od VII do IX’24 ) i Nowej Zelandii o 5,6%, (od VI do IX’24). Spadek produkcji odnotowano w Stanach Zjednoczonych i wyniósł on 0,3% w miesiącach styczeń – wrzesień 2024.
We wrześniu średnia cena unijnego mleka ukształtowała się na poziomie 49,6 EUR i była 4,3% wyższa niż w sierpniu oraz o 14,3% wyższa niż we wrześniu 2023 roku. Warto zaznaczyć, że wrześniowa cena była o ponad 20% wyższa od średniej z pięciu lat. Komisja Europejska przewiduje, że w październiku cena wzrośnie do 50,3 EUR.
Choroba niebieskiego języka
Podczas posiedzenia podniesiono temat choroby niebieskiego języka. Wiele delegacji wyraziło zaniepokojenie rosnącą presją choroby oraz jej wpływem na ekonomię produkcji. W większości państw członkowskich występuje serotyp 3, jednak już pojawia się serotyp 8, który jest bardziej śmiertelny. Transport zwierząt jest dozwolony z krajów, gdzie choroba występuje, jednak po spełnieniu odpowiednich warunków. Niektóre państwa mają odstępstwa dotyczące transportu i inne podejście co do szczepień, co powoduje swoistą fragmentację Unii Europejskiej. Choroba niebieskiego języka jest sezonowa, ale mimo wszystko stała. Są obawy, że wiosną ponownie się pojawi w Europie.
Delegacja włoska zwróciła uwagę, że choroba niebieskiego języka obecna we Włoszech jest od 20 lat, jednak teraz zanotowano rekordowo wysoką liczbę ognisk. W lipcu było 50 ognisk, a we wrześniu już 5 tys. U zwierząt hodowanych na mięso nie powoduje to wielkich konsekwencji, z wyjątkiem handlowych, jednak w przypadku krów mlecznych, trzeba się liczyć ze spadkiem produkcji.
Chińskiego dochodzenia antysubsydyjne
Uczestnicy posiedzenia grupy roboczej „Mleko i produkty mleczne” Copa-Cogeca wysłuchali także informacji dotyczących chińskiego dochodzenia antysubsydyjnego w sprawie unijnego sektora mleczarskiego. Dochodzenie dotyczy płatności w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (dopłaty bezpośrednie), krajowych programów wsparcia takich jak np. premia dla młodych rolników. Sytuacja jest skomplikowana ponieważ strona chińska cały czas rozszerza zakres dochodzenia. Wysyłane są kwestionariusze nie tylko do wybranych przedsiębiorstw, ale również do Komisji Europejskiej i państw członkowskich. Zdaniem UE powyższe płatności nie mają wpływu na nielegalne zwiększenie konkurencyjności unijnych produktów.
Rozporządzenia w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu
Dalsze prace nad rozporządzeniem przypadną na prezydencję Polski, a prawdopodobnie nawet kolejną, którą będzie sprawowała Dania. Wspólne posiedzenie komisji rolnictwa i transportu Parlamentu Europejskiego planowane jest na połowę grudnia. A pierwszych poprawek można się spodziewać dopiero w kwietniu 2025 roku.
Obawy Copa-Cogeca związane z rozporządzeniem dotyczą m.in.:
• minimalnej przestrzeni, zwłaszcza pionowej,
• konieczności obecności lekarza weterynarii podczas ładunku i rozładunku zwierząt
• maksymalnej temperatury podczas transportu
• minimalnego wieku oraz wagi zwierzęcia dopuszczonego do transportu
• kwestii dotyczących transportu zwierząt ciężarnych
• czasu transportu.
Wiele powyższych kwestii zostanie wyjaśnionych dopiero jak zacznie prace nowa Komisja Europejska. Bruksela opublikowała już ocenę skutków wprowadzenia tych zmian na podstawie opinii EFSA. Ale Copa-Cogeca uważa, że jest to niewystarczająca analiza, a skutki są opisane w niewystarczający sposób. Pojawiło się wiele kontr-opinii przygotowanych m.in. przez sektor wołowiny, drobiu czy wieprzowiny. Zwrócono w nich uwagę, że wprowadzenie w życie wielu tych zmian wpłynie na znaczne podwyższenie kosztów produkcji.
Nowe władze
Podczas posiedzenia odbyły się także wybory nowego kierownictwa grupy roboczej „Mleko i produkty mleczne” Copa-Cogeca. Na wiceprzewodniczącą grupy po raz piąty wybrano Dorotę Grabarczyk z PFHBiPM. Przewodniczącym został Giovani Guarneri, a drugim wiceprzewodniczącym Ludovic Blin. Prezydium wybrano poprzez aklamację. Gratulujemy!
Wyznaczono także główne cele na najbliższą kadencję Prezydium:
- zrównoważona produkcja;
- atrakcyjność zawodu rolnika oraz wymiana pokoleniowa w gospodarstwach rolnych
- dobrostan zwierząt;
- ceny;
- ewolucja WPR, również w kontekście umów bilateralnych, zawieranych przez Komisję Europejską.