Warszawa 22.02.2022
Średnia cena skupu mleka w Unii Europejskiej jest najwyższa od 2016 r. ale mimo to rolnicy coraz częściej mówią o rezygnacji z produkcji. Wszystko przez rosnące ceny pasz, nawozów, energii elektrycznej.
W dniu 7 lutego 2022 r. odbyło się posiedzenie on-line grupy roboczej „Mleko i produkty mleczne” Copa-Cogeca. Podczas spotkania omawiane były głównie tematy dotyczące: sytuacji rynkowej w poszczególnych państwach członkowskich, dobrostanu zwierząt podczas transportu oraz przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej. Wyżej wymienione tematy zostały uzupełnione przez członków Komisji Europejskiej 08.02.2022 r. podczas posiedzenia Grupy Dialogu Obywatelskiego ds. Mleka. Polskę reprezentowała Dorota Śmigielska z Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka oraz wiceprzewodnicząca grupy roboczej „Mleko i produkty mleczne” Copa-Cogeca.
Trudna sytuacja rynkowa
Uczestnicy spotkania zwrócili uwagę, że w całej Europie producenci mleka borykają się z tymi samymi problemami takimi jak: wzrost kosztów pasz, nawozów, energii elektrycznej. Niektóre państwa członkowskie wprowadzają mechanizmy prowadzące do obniżenia cen energii elektrycznej. Wprawdzie ceny mleka rosną, ale rolnicy, coraz częściej myślą o zmianie profilu działalności na produkcje roślinną.
Średnia unijna cena mleka w grudniu 2021 roku wynosiła 41,3 EUR i była o 16,2% wyższa niż w grudniu 2020 r. W relacji rocznej cena surowca wzrosła prawie we wszystkich krajach, z czego największy miał miejsce w Belgii o 39,9%, na Litwie o 35,5%, na Łotwie o 34,4%, w Dani o 29,6% oraz w Irlandii o 29,3%. Spadek odnotowano jedynie na Cyprze i wyniósł on 5,8%. – Wzrost ceny mleka nie przekłada się niestety na opłacalność produkcji, ponieważ koszty produkcji są bardzo wysokie. Największą dynamikę wzrostu miały ceny energii elektrycznej, nawozów. Bardzo wzrosły również koszty weterynaryjne – komentuje Dorota Śmigielska analityk rynku mleka z Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka.
W styczniu bieżącego roku średnia cena odtłuszczonego mleka w proszku wynosiła 344 EUR/100 kg i była o 50,6% wyższa niż w analogicznym miesiącu 2020 roku. Również cena pełnego mleka w proszku odnotowała ogromny wzrost o 54,3% do poziomu 431 EUR. Cena masła wzrosła o 66,0% w relacji rocznej i wynosiła 573 EUR/100 kg, natomiast cena serwatki w proszku wzrosła o 49,2% do poziomu 120 EUR/100 kg. Ceny serów Cheddar i Emmental wzrosły odpowiednio o 10,1% i 2,1% do poziomów 339 EUR/100 kg w przypadku Cheddar i 506 EUR dla Emmental. Ceny sera Gouda wzrosły o 28,0% do 403 EUR/100 kg, a Edam o 33,1% do poziomu 412 EUR/100 kg. W styczniu 2022 roku u wszystkich najważniejszych graczy na światowym rynku mleka ceny produktów mleczarskich odnotowały wzrosty.
| 24.01.2022 | % zmiana w relacji rocznej | |||||
| UE | Oceania | USA | UE | Oceania | USA | |
| Masło | 4 148 | 4 763 | 2 836 | +58% | +27% | +123% |
| OMP | 2 736 | 3 313 | 2 562 | +41% | +19% | +58% |
| PMP | 3 344 | 3 375 | 3 583 | +45% | +20% | +29% |
| Cheddar | 3 728 | 4 050 | 3 503 | +4% | +39% | +16% |
Dyskusja o przyszłości sektora
Podczas dyskusji przedstawiciele EUCOLAIT wyrazili opinię, że prawdopodobnie produkcja mleka nie będzie się rozwijać w najbliższych latach, ponieważ rosną wymagania i standardy, w życie wchodzą nowe przepisy dotyczące ochrony środowiska i dobrostanu. Rosną również koszty produkcji, to wszystko wpływa na to, że hodowcy nie chcą rozwijać produkcji.
W odpowiedzi przedstawiciele Komisji Europejskie zwrócili uwagę, że likwidacja gospodarstw mlecznych jest odnotowywana nie tylko w Unii Europejskiej, ale również w innych częściach świata (Stany Zjednoczone, Australia, Nowa Zelandia). W USA w latach 1970-2006 liczba gospodarstw gwałtownie spadła. W 1970 roku było ich 648 000, a w 2006 roku zostało 75 000. Obecnie w Stanach Zjednoczonych jest około 40 000 gospodarstw. Jednak spadek liczby gospodarstw rekompensowany jest wzrostem wydajności jednostkowej krów.
Dobrostan zwierząt podczas transportu
Do końca 2023 roku Komisja Europejska przedstawi rozwiązania dotyczące dobrostanu zwierząt a w tym dobrostanu podczas transportu. Parlament Europejski opracowała już sprawozdanie na ten temat. Nie jest ono wprawdzie tekstem wiążącym, ale pokazuje poglądy i spojrzenie PE a KE będzie musiała przedstawić takie rozwiązania, które uwzględniają również zdanie i opinie Parlamentu.
Dla sektora mleczarskiego problematyczne mogą być rozwiązania dotyczące transportu cieląt. W sprawozdaniu PE mówi o tym, że cielęta można transportować po 28 dniu życia. Copa – Cogeca będzie zwracać uwagę, że podnosząc dobrostan zwierząt należy też brać pod uwagę aspekty ekonomiczne. Wprowadzenie ograniczeń w transporcie cieląt będzie bowiem problematyczne dla gospodarstw, ponieważ nie są one dostosowane, aby utrzymywać cielęta do 28 dnia życia. Będzie to więc wiązało się ze wzrostem kosztów produkcji. Komisja Europejska przedstawiając propozycję legislacyjną powinna przedstawić naukowe argumenty opowiadające się za takimi zmianami, a nie kierować się tylko polityką.
Copa-Cogeca podkreśliła dotychczasowe wysiłki europejskich farmerów w działania zmierzające do poprawy dobrostanu zwierząt. Należy dalej pokazywać, jak wygląda rzeczywistość i praca przy produkcji mleka oraz jak hodowcy dbają o swoje zwierzęta.